ماهواره فضايي"از عجايب دولت نهم است"

‏ در ميانه ي بهمن ماه سال گذشته، احمدي نژاد در يکي از برنامه هاي تبليغاتي برگزار شده توسط دولت، با اعلام ‏يک "خبر خوش" در زمينه هوا - فضا، نخستين موشك ماهواره‌ بر ايراني به نام "سفير" را رونمايي کرد. ‏ در آن مراسم اعلام گرديد که اين موشك، يك راكت كاوشي و از جمله مقدمات پرتاب ماهواره به مدار است و ‏وظيفه شناسايي محيط پروازي ماهواره‌ها قبل از پرتاب را انجام مي‌دهد. همچنين در آن مراسم وزير دفاع و ‏پشتيباني جمهوري اسلامي ايران نويد داد که قرار است ماهواره بومي "اميد" در آينده نزديك توسط موشك ‏ماهواره‌‌ بر ساخت ايران و از پايگاه پرتاب فضايي ايران به مدار فرستاده شود. ‏پروژه اي که توسط دولت احمدي نژاد متوقف شد‏ يک کارشناس ارشد هوا- فضا تاکيد دارد که پروژه کاوشگر ايراني، نه تنها دستاورد ‏دولت احمدي نژاد نيست، بلکه اين پروژه پيش از دولت احمدي نژاد و پس از سالها کار به مراحل اجرايي خود ‏نزديک شده بود و با روي کار آمدن دولت نهم همه آن تلاش ها به باد رفت. به تاکيد اين کارشناس، در پي بر باد ‏رفتن تلاش هاي گذشته، آنچه امروز درباره ساخت ماهواره اي بومي و توانايي پرتاب آن گفته مي شود، بي اساس ‏است وتنها کاربرد تبليغاتي دارد.‏ تا حدود سال 1375 هيچ سابقه‌اي از طراحي و ساخت ماهواره در ايران در هيچ يك از‎ ‎نهادها و وزارتخانه‌هاي ‏كشور در دست نيست. در اين سال، گروهي از محققان سازمان‏‎ ‎پژوهش‌هاي علمي و صنعتي ايران (وابسته به ‏وزارت علوم، تحقيقات و فن‌آوري) مسوول بررسي‏‎ ‎موضوع و ارائه‌ي پيشنهاد در زمينه آن شدند. در همين ارتباط ‏بود که پيشنهاد طراحي و ساخت ماهواره‎ ‎تحقيقاتي "مصباح" با كاربرد مخابراتي و دريافت و ارسال داده ها ارائه ‏شد و از همان‏‎ ‎زمان كارهاي پژوهشي مربوطه آغاز شدند. ‏ به دليل هزينه‌ي سنگين اين پروژه، كه از عهده سازمان مذكور خارج بود، در ابتدا‎ ‎پيشرفت مناسبي در آن ديده ‏نمي‌شد؛ تا اين كه در سال 76 با آغاز به كار دولت خاتمي‎ ‎تصميم گرفته شد اين طرح به صورت مشترك با ‏وزارت ارتباطات و فن‌آوري اطلاعات (پست و‎ ‎تلگراف و تلفن سابق) اجرا شود. در همين زمينه در ششم تيرماه ‏‏1377 قراردادي بين وزراي وقت‏‎ ‎وزارتخانه‌هاي مذكور منعقد شد؛ و سازمان‌ پژوهش‌هاي علمي و صنعتي ايران ‏و مركز تحقيقات مخابرات، مشتركا و به‏‎ ‎طور جدي كار طراحي و ساخت ماهواره "مصباح" را آغاز كردند. ‏ در ادامه همين روند بود که سرانجام در تابستان 84، عمليات طراحي و ساخت اين ماهواره كه حدود 10 ميليارد ‏تومان هزينه‎ ‎دربر داشت، به اتمام رسيد و در 12 مرداد 1384 با حضور نمايندگان رسانه‌هاي گروهي از‎ ‎آن رو ‏نمايي شد. سپس، ماهواره ساخته شده براي انجام تست‌هاي نهايي (كه تجهيزات آن در‎ ‎ايران موجود نبودند) به ‏ايتاليا منتقل و در دي 84 از اين كشور به روسيه حمل شد؛ تا بر‏‎ ‎اساس قرارداد منعقده با موشك كاسموس به فضا ‏پرتاب شود.‏ ولي متاسفانه با تغيير دولت‎ ‎و روي کار آمدن احمدي نژاد، به دلايلي كه هنوز مشخص نيست، پرتاب ماهواره ‏ايراني هنوز انجام نشده است. اين بدان معني است که چندين سال تلاش محققان داخلي و ميلياردها تومان ‏سرمايه‌گذاري كشور در اين سالها توسط دولت احمدي نژاد به فراموشي سپرده شده و هنوز‎ ‎مورد بهره‌برداري ‏قرار نگرفته است. ‏ مراحل طراحي و ساخت ماهواره‌‏‎ ‎مصباح در داخل انجام شده است و تمامي نقشه‌هاي نمونه اوليه و نمونه نهايي و ‏همچنين مستندات علمي و فني همگي‎ ‎در مركز تحقيقات مخابرات ايران، سازمان پژوهش‌ها و سازمان فضايي ‏ايران موجود است. در اين پروژه، تنها از مشاوره يك شركت ايتاليايي به منظور تاييد طرح و انجام تست‌هاي لازم‎ ‎استفاده شد كه اكثر موارد به تاييد آن‌ها رسيد، كه خود تاييدي بر توان بالاي محققان‎ ‎و كارشناسان داخل بود.‏ قابل ذكر است كه بدون تست‌هاي استاندارد هيچ موشكي به پرتاب ماهواره مبادرت نخواهد‎ ‎كرد و اين موضوع ‏انگيزه اصلي استفاده از مشاور خارجي بوده است. همچنين مانند هر ماهواره طراحي و ساخته شده در دنيا، ‏قطعات و بخش‌هايي كه سازندگان‎ ‎محدودي دارند، از خارج تهيه شده است. ضربه ديگر دولت نهم به پروژه هاي ماهواره اي‏ در اوايل سال 84 ماهواره ديگري با نام "سينا" متعلق به وزارت دفاع به فضا پرتاب شد.‏‎ ‎هر چند از اين ماهواره ‏مي‌توان به عنوان اولين ماهواره متعلق به ايران كه به فضا‎ ‎پرتاب شده است نام برد، ولي اين ماهواره توسط ‏محققان ايراني و در ايران طراحي نشده، بلكه عمدتا در كشور روسيه و توسط محققان آن‌ها و البته با مشاركت ‏كارشناسان و محققان داخلي‎ ‎طراحي و ساخته و بدون ورود به ايران توسط شركت‌هاي روسي پرتاب شده است. ‏ اما در مورد ماهواره‌ي "زهره" كه بيش از ساير ماهواره‌ها مورد بحث بوده، عمدتا‎ ‎بهره‌برداري و نقاط مداري آن ‏‏(كه به نام ايران ثبت شده است) مد نظر بوده و طراحي و‎ ‎ساخت آن در ايران با توجه به تكنولوژي بسيار بالا هيچ ‏گاه مطرح نبوده است. از آنجايي كه خريد‎ ‎و پرتاب اين ماهواره نيز به دلايل مختلف براي كشور از اهميت خاصي ‏برخوردار بود، قرارداد آن هم پس از بحث‌هاي مختلف و چند سال تلاش مستمر بالاخره با مبلغي حدود 130‏‎ ‎ميليون دلار و با مشخصات فني بسيار مناسب در اواخر كار دولت خاتمي با يك شركت روسي‏‎ ‎منعقد شد.‏ ولي اين طرح ملي نيز با وجود داشتن قرارداد معتبر و لازم‌الاجرا‎ ‎براي طرفين و نيز تامين كامل هزينه، در زمان ‏دولت احمدي نژاد معلق مانده است. در حالي كه زمان پيش بيني شده در قرار داد براي ساخت و پرتاب‎ ‎آن حدود ‏دو سال بود و كشور در حال حاضر بايد از خدمات آن بهره مند مي‌شد. ماهواره مبهم‏ امروز در حالي که با روي کار آمدن دولت احمدي نژاد، پرتاب ماهواره "مصباح" متوقف شده و قرارداد ساخت ‏ماهواره" زهره" معلق مانده، بخش رسانه اي دولت نهم بر طبل موفقيت هاي هوا- فضاي خود مي کوبند. جالب آن ‏است که در تمامي اين مانورهاي خبري هيچگونه اطلاعات فني از مشخصات ماهواره مورد اشاره دولتمردان (از ‏جمله پارامتر هاي مهمي همچون مدار قرار گيري آن، همزماني و غير همزماني ماهواره، نقطه مداري آن و...) ‏ارائه نشده است. ‏ نکته مهم تري که درباره ماهواره مورد اشاره مسوولان دولت‏‎ ‎احمدي نژاد وجود دارد آن است که با فرض وجود ‏چنين ماهواره اي، هيچ کدام از تست هاي بين المللي در زمينه استاندارد هاي ماهواره اي بر روي آن انجام نشده ‏است. در نتيجه، هيچ يک از موشک هاي پرتاب ماهواره در کشورهاي داراي تکنولوژي پرتاب ماهواره، اقدام به ‏پرتاب اين ماهواره نکرده اند که در صورت تداوم اين وضعيت، "ماهواره فضايي" دولت نهم، بر روي زمين باقي ‏خواهد ماند خواهد بود.‏ به گفته کارشناس گفتگو کننده ، به همين دليل است که در "خبر خوش هوا- فضا"، خبر از در دست ‏ساخت بودن "موشک ماهواره بر" ساخت ايران نيز داده مي شود، که اين نيز از عجايب دولت نهم است.