محمدحسين صفار هرندي، وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي، دوشنبهي اين هفته در حاشيهي جلسهي ارائهي لايحه بودجه از سوي رييسجمهور به مجلس شوراي اسلامي، در پاسخ به پرسش يك خبرنگار كه گفته: به چه ميزان احتمال برخورد با رسانهها در آستانهي انتخابات وجود دارد، اظهار داشته است: "وقتي آسمان ميخواهد ببارد قبلا" يك غرشي ميكند؛ نه! خبري نيست..." نگاهي به وضع رسانهها در ايران امروز و در فاصلهي دو ماه مانده به انتخابات مجلس هشتم، براي تبيين كيفيت رقابت و امكانات رسانهاي جريانهاي سياسي فعال در كشور، بيفايده بهنظر نميرسد. الف.اپوزيسيون: مخالفان سياسي در ايران، همچنان محرومترين لايه در برخورداري از رسانه(بهطور عام) و مطبوعات(بهطور خاص) هستند. رسانهي ملي كه به كنار؛ اينان همين قدر كه توهين و تهمت و طعني نبينند و نشنوند، بايد راضي و خرسند باشند؛ پوشش اخبار و انعكاس مواضع اپوزيسيون، به كنار... ديدگاههاي مخالفان سياسي در مطبوعات موجود هم در حداقل ممكن بازتاب مييابد؛ بديهي است كه اين ديدگاهها اگر از خطوط قرمز متعدد و اعلام نشده، اندكي فراتر رود، بههيچوجه امكان درج و انتشار نمييابد. بهعنوان نمونه، كاملا" منتفي به نظر ميرسد كه مواضع يكي از جريانهاي سياسي مخالف روند كنوني انتخابات، منتشر شود يا در آستانهي انتخابات، قابليت انعكاس پيدا كند. با توجه به وابستگي مطبوعات كنوني به جريانهاي اصلي سياسي حاضر يا مرتبط با بلوك قدرت، هيچ كدام حاضر نميشوند ريسك توقيف يا حتي مواخذهي جدي و عتاب را بابت درج اين گونه اخبار و مطالب، بپذيرند. در مورد امكانهاي اينترنتي هم نميتوان بياشاره به فيلتراسيون و سرعت و پهناي اندك باندها، سخن گفت. اينچنين، و بهعنوان نمونه، بيانيه بسيار مهم نهضت آزادي ايران، با نوعي سكوت و انسداد مواجه ميشود و بازتاب در خوري نمييابد. ب.اصلاحطلبان: "كشتي نوح" ي كه طيفهاي گوناگون "دوم خردادي" بر آن سوارند، به ميزاني كه منتقد نظم مستقر در ساخت قدرت شود، از "امواج" و "غرش"ها متاثر ميشود. راديكالها يا پيشروها، اگر بخشي از جبهه مشاركت و سازمان مجاهدين انقلاب را شامل آن بدانيم، همچنان و پس از مواضع اتخاذ شده در مجلس ششم ـ و برخي در دولت خاتمي ـ با بياقبالي و حتي طعن و تهمت رسانهي ملي مواجهاند. اين طيف، پس از توقيف فلهاي مطبوعات و سركوبهاي پيوستهي بعدي، هنوز فاقد يك امكان مطبوعاتي متعلق به خود هستند؛ چنانكه هر دو از داشتن نشريه حزبي و ارگان قابل انتشار محروم ماندهاند. سايتها و وبلاگهاي منتسب و نزديك به اينان، البته فعلا" تحمل ميشود. دوم خرداديهاي متعادلتر و بهويژه منتقدان جبهه مشاركت و سازمان مجاهدين انقلاب، بهگونهاي محسوس با اقبال بيشتري از سوي صدا و سيما مواجه ميشوند؛ بهويژه كه مواضعي عليه راديكالها اتخاذ كنند يا با واژههاي بدل اصلاحات، سبب سردرگمي بيش از پيش افكار عمومي شوند... اينان از داشتن نشريه و ارگان نيز بهرهمندند و وضعي آشكارا بهتر از ياران ديروز دارند(اعتماد ملي، كارگزاران، اعتماد، همبستگي، مردمسالاري و...) بديهي است كه رويكرد نشريات ياد شده يكسان و مشابه نيست؛ برخي دموكراتيكتر و آزادمنشانهتر رفتار ميكنند و برخي مواضعي اپورتونيستي، پراگماتيستي و شبهدموكراتيك اتخاذ مينمايند. درهرحال، آشكار است كه اگر نشريات يادشده چهارچوبهاي نظم موجود و روند تكوين و برگزاري انتخابات را با چالش جدي و پرسش و نقد بنيادين روبرو كنند، در خطر "غرش" و بعدتر، توقيف قرار خواهند داشت. اگرچه بعيد بهنظر ميرسد كه مجموعهي ناظر و سياستگزاران اين نشريات، چنين رويكردي را اتخاذ كنند و از خود، به نمايش گذارند. ت.محافظهكاران و اقتدارگرايان: بهنظر ميرسد كه هر سخني در مورد اين دو جريان، پرگويي باشد؛ چرا كه هر دو از حضور و لابيهاي موثري در ساخت قدرت برخوردارند، و به همين پشتوانه و امكان از تريبونهاي متنوع و گوناگوني ـ بهويژه صدا و سيماـ سود ميجويند. فرجام سخنتصور روند منتهي به انتخابات مجلس هشتم با اين وضع بهشدت نابرابر رسانهاي و امكانات تبليغاتي، دشوار بهنظر نميرسد. انتخابات آتي بهگونهاي قابل پيشبيني در يك وضع ناعادلانه به جهت تبليغي و توضيحي، تكوين مييابد. مطبوعات منتقد و نيمه مستقل كنوني بايد در التهاب و اضطراب شنيدن صداي "غرش"، گامهاي نهچندان مطمئن بردارند؛ بماند كه خطوط قرمز مشخص و نامشخص، واجد توصيه و تهديد كافي است. براي آن طيف از فعالان سياسي كه پيشبرد دموكراتيزاسيون ـ هرچند اندك و بهتدريج ـ آن هم با وجود يك دولت رانتي و ايدئولوژيك، به قدر لازم، قابل دفاع و باارزش است، و براي آن گروه از نيروهاي سياسي كه شركت در رقابتهاي انتخاباتي موجود، با در نظر گرفتن تمامي محدوديتها و موانع و محدوديتهاي واقعي، باز هم توجيه دارد و مفيد به نظر ميرسد، مشكل برقراري ارتباط با لايههاي اجتماعي خاموش و منفعل و منتقد، يك مشكل غيرقابل انكار است. بدون غلبه بر اين وضع، يا بدون يافتن راهحلهاي موقتي، وضع موجود، تاثيرات قابلتوجهي بر نتيجهي انتخابات خواهد داشت. و بيهوده نيست كه خاتمي از چند هفته پيش، عزم سفرهاي استاني و برخورد مستقيم با افكار عمومي كرده است با سپاس از اینکه این تارنما را به دوستان خود معرفی کردید و برای خواندن اخبار و مقالت به اینجا آمدید حسین رستمی
No comments:
Post a Comment